28.02.2022
Դասարանական աշխատանք
Նախադասության գլխավոր անդամներ
Նախադասությունը ունի երկու գլխավոր անդամ՝ ենթակա և ստորգյալ, որոնք իրար հավասարազոր անդամներ են:
Ենթական դրվում է ուղղական հոլովով և պատասխանում է ո՞վ, ովքե՞ր, ի՞նչ, ինչե՞ր հարցերին:
1. Գտի՛ր տրված նախադասությունների ենթական և նշի՛ր, թե որ խոսքի մասով է արտահայտված:
Եվ անապատի սահուն լռությունը ծանրացավ նորից:
գոյական
Այնուհետև մենք էլ չէինք լսում նրա ձայնը:
դերանուն
Գեղեցիկը կփրկի աշխարհը:
ածական
Երեքը ներս մտան անմիջապես, իսկ երեքը՝ սպասեցին:
թվական
Աղոթելը նրա միակ մխիթարությունն էր:
բայ, անդեմ, անորոշ դերբայ
Պտուղդ քաղող չկա:
բայ, ենթակայական դերբայ
Ձերբակալվածները միայն հրաշքի էին սպասում:
բայ, գոյականաբար գործածված հարակատար դերբայ
Մեծ քաղաքում հաճույք էր կացարան փոխելը:
բառակապակցություն
2. Գտի՛ր նախադասության ենթական, կետադրի՛ր :
Նրա ծանր հառաչանքները, ողբը, հեծկլտանքը տխրեցնում էին ինձ:
Ի՞նչ կոչվում այս ենթական:
Ստորոգյալ
Արտահայտում է հատկանիշ և այն վերագրում ենթակային ժամանակի մեջ:
Համեմատել.
դարբին Մարգարը
Մարգարը դարբին է: այստեղ առկա է ստորոգյալը
Ստորոգյալը արտահայտվում է դիմավոր բայաձևով: Լինում է երկու տեսակ՝ պարզ և բաղադրյալ:
Միայն խոնարհված բայով կազմված ստորոգյալը կոչվում է պարզ ստորոգյալ:
3.Գտի՛ր նխադասությունների ստորոգյալները:
Նա ներկայացնում էր իր պատրաստած ուտեստը:
պարզ
Լինում է, չի լինում մի հրաշք երկիր:
Լող է տալիս իր երազանքների գրկում:
հարադրություն
Բաղադրյալ ստորոգյալ ՝ որևէ խոսքի մասով և դիմավոր բայով կազմված ստորոգյալը:
Ստորոգելին արտահայտվում է գոյականով, ածականով, դերանունով, թվականով, դերբայով և դիմավոր բայի՝ հանգույցի հետ կազմում է բաղադրյալ ստորոգյալ: Որպես հանգույց հանդես է գալիս եմ բայը: (Երբեմն որպես հանգույց կարող են հանդես գալ նաև լինել, դառնալ, թվալ բայերը):
4. Դուրս գրի՛ր պարզ և բաղադրյալ ստորոգյալները:
Եթե նա հիվանդ լինի, ոչ մեկին իր մոտ չի թողնի:
Լուսնի շողերի տակ ձյան ծածկոցը ինձ գորգ թվաց:
Խաղաղված ծովակը ծփում է:
Իմ պապը շատ ծեր էր:
5. Համաձայնեցնել տրված նախադասությունների ենթական և ստորոգյալը:
Ճանապարհին նա միայն գլխի շարժումով եմ պատասխանում:
Ծովինարն ու Անդրանիկը կանգնել է հին բարձունքին:
Աղմուկն ու աղաղակը գնալով շատացան:
Հանկարծ լաց ու կոծ լսվեցին:
Ընդունվում է պատվերներ:
Տնային աշխատանք
1. Տեքստի բարդ նախադասություններից յուրաքանչյուրը պարզեցրո՛ւ` նրա մեջ եղած նախադասություններից մեկը հանելով (ուշադի՛ր եղիր, որ տեքստը պահպանվի):
Գոյություն ունեն հսկա որդեր, որոնց երկարությունը հասնում է մեկից երկու մետրի: Այդ հսկաներից մեկը` մեգասկոլիդեսը, որը մատի հաստություն ունի, ապրում է իր փորած ստորերկրյա շավիղներում: Նրա օրգանիզմն այնքան է հարմարվել ստորերկրյա կյանքին, որ հողից հանելիս իսկույն խեղճանում է:
2. Կետերը փոխարինիր ինչպիսի՞ կամ ո՞ր հարցերին պատասխանող բառերով կամ բառակապակցություններով (որոշիչներով):
Օրինակ`
… ջրով լվացվեց: Զուլալ ջրով լվացվեց: Սարերից եկող ջրով լվացվեց:
Դեցին ծաղիկներն օրորվում են թեթև զեփյուռից:
Որոտան Գետը ողողել էր գեղեցիկ քաղաքի տներն ու պարիսպները:
Եվրոպացի ճանապարհորդը պատմում էր տաք անապատի մասին:
Գետը բարակ շղարշով էր ծածկվել:
Լեռների սև ստվերները ծածկել էին երկար դաշտերն ու հովիտները:
Հնէաբանները հազարամյա դամբարանից աշխատավորի գործիքներ գտան: